1. Ege
bölgesi Türkiye’nin batısında yer alır.
2. Yüzölçümü
olarak Türkiye’nin beşinci büyük bölgesidir.
3. Ege
bölgesi Asıl Ege (Kıyı Ege) Bölümü ve İç Batı Anadolu (İç Ege) Bölümü olmak
üzere iki bölüme ayrılır.
4. Ege
bölgesinde Akdeniz iklimi görülür.
5. Ortalama
600-1000 mm civarında yağış almaktadır.
6. Kıyı
kesimlerde kar yağışı ve don olayı çok nadir görülür. Kışları ılıman, yazları
ise oldukça sıcak ve kuraktır.
7. İç
Batı Anadolu bölümünde ise karasal iklim görülür. Kar yağışı ve don olayları
görülmektedir. Yaz kuraklıkları kıyı kesimlere göre daha azdır.
8. En
önemli platosu Yazılıkaya Platosu’dur.
9. Zeytin,
üzüm, tütün, incir, haşhaş üretiminde birinci sırdadır.
10. Körfezleri:
İzmir, Kuşadası, Güllük, Gökova, Edremit, Çamdarlıdır.
11. En önemli
akarsuları Bakırçay, Gediz, Büyük ve Küçük Menderestir.
12. Başlıca
gölleri Bafa ve Çamiçi gölleridir.
13. Maden
bakımından zengindir.
14. En çok
linyit çıkarılan bölgemizdir.
15. Dağlar
doğu-batı yönünde denize dik olarak uzanır. Bu nedenle kıyıları fazla girintili
çıkıntı olmakla birlikte iç kesimlere ulaşım daha kolay olup deniz etkisi iç
kesimlere kadar görülmektedir.
16. Kıyı
uzunluğu en fazla olan bölgemizdir.
17. Kıyı
şeridinde maki bitki örtüsü hakimken, yüksek kesimlerde geniş ve iğne yapraklı
ormanlar yer alır. İç kesimlerde ise bozkır bitki örtüsü mevcuttur.
18. Ekonomisi
tarıma dayalıdır, sanayi bakımından ise Marmara Bölgesinden sonra 2. Sırada yer
alır.
19. Doğal bir
liman olan İzmir limanı en önemli ihracat limanımızdır.
20. Uluslararası
üne sahih önemli fuarlarımızdan İzmir fuarı Ege bölgesindir.
21. Türkiye de
ilk demir yolu İzmir-Aydın arasında kurulmuştur.
22. Bölge
nüfusu göçlerle sürekli artmakta olup, kıyı kesimlerde iç kesimlere göre nüfus
yoğunluğu daha fazladır. En yoğun nüfuslu ikinci bölgemizdir. Nüfusu 9 milyonun
üstündedir.
Ege Bölgesi adını kıyısında olduğu Ege denizinden
alır. Komşuları, kuzeyde Marmara, doğuda İç Anadolu, Güneyde Ak Deniz Bölgeleri
ve Batıda ise Ege Denizi’dir. Türkiye’nin en uzun kıyı şeridine sahip olan
bölgesidir. Turizm gelişmiştir. Yüzölçümü yaklaşık 79.000 km2’dir.
Bölge yer şekilleri ve iklim özelliklerine bağlı olarak iki bölüme ayrılmıştır.
Bunlar Kıyı Ege (Asıl Ege) Bölümü ve İç Batı Anadolu (İç Ege) Bölümü’dür.
1- Asıl Ege
(Kıyı Ege) Bölümü:Kıyı Ege Bölümünde Ak Deniz İklimi görülür. Geniş
ve verimli tarım arazileri vardır. Sanayi amaçlı tarım ürünleri yetiştirilir.
Sanayi ve ticaret gelişmiştir. Ülkemizdeki en büyük ticaret limanı İzmir’dedir.
Şehirleri: İzmir, Denizli, Muğla ve Aydın’dır. Çevrede ticari amaçlı tarım
ürünlerinin yetiştirilmesi ve iç kesimlerle bağlantısının iyi olması nedeni ile
İzmir limanı oldukça gelişmiştir. Turizm gelirleri ile ülke ekonomisine önemli
katkı sağlar.
2- İç Batı
Anadolu (İç Ege) Bölümü: Bu bölümde karasal iklim görülür. Tarım ürünlerinde
çeşitlilik azdır. Yetiştirilen tarım ürünleri buğday, arpa, şeker pancarı ve
haşhaştır. Sanayisi gelişmemiştir. Ekonomiye tarım ve hayvancılık faaliyetleri
ile katkı sağlar. Nüfus yoğunluğu azdır.
Ege Bölgesinin İklimi ve Doğal Bitki Örtüsü
Kıyı Ege (Asıl Ege) bölümünde Akdeniz iklimi görülür. Yazları sıcak ve kurak kışları ise ılık ve yağışlıdır. Bitki örtüsü makidir. Yer yer ormanlar vardır. Yağışlar en fazla kış, en az yaz aylarında görülür. Yıllık sıcaklık ortalaması16-17oC (en sıcak ay ortalaması 25-27oC, en soğuk ay ortalaması 7-8oC)
İç Ege (İç Batı Anadolu) bölümünde ise denize
olan uzaklık ve yüksekliğin artmasına bağlı olarak karasal iklim görülür.
Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlıdır. Bitki örtüsü
bozkırdır.
Bölümler arasındaki iklim ve yer yüzü şekillerine
bağlı olarak bitki örtüsünde de farlılıklar görülmektedir. Ege bölgesi zeytin,
incir, tütün, pamuk ve üzüm üretiminde Türkiye birincisidir. Seracılık, sebze
ve meyvecilik yoğundur.
Tarım: Bölge
iklim ve yer yüzü şekillerine bağlı olarak çeşitlilik gösteren tarım ürünleri ile
ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Arazinin düz, toprakların verimli olması
ve sulamanın gelişmesi tarımı oldukça geliştirmiştir. İlaç yapımında kullanılan
meyan kökü ve dericilikte kullanılan meşe palamudu bölgenin önemli
kaynaklarındandır. Başlıca tarım ürünleri:
Zeytin:
Başta Edremit körfezi ve Ayvalık olmak üzere tüm kıyı kesimlerde yetiştirilir.
Ülke üretiminin %48’ini karşılar.
İncir:
Büyük Menderes ve Küçük Menderes vadisinde ve Gediz ovaları ile çevresinde
yetiştirilir. En çok üretildiği il Aydındır. Ülke üretiminin %82’sini karşılar.
Tütün:
Tüm kıyı ovalarında en çok Bakırçay ovasında yetiştirilir. Ülke üretiminin
%50’sini karşılar.
Pamuk:
Kıyı Ege bölümündeki ovalarda (Büyük Menderes ve Gediz ovalarında yoğunlaşır)
ve güneye yakın bölgelerde yetişir. Ülke üretiminin %42’sini karşılar.
Üzüm:
En çok Gediz vadisinde yetişir.
Turunçgiller:
Akdeniz ikliminin görüldüğü kıyı kesiminde yetişir. Kış ılıklığı isteyen
turunçgiller İzmir’in güneyindeki kıyı ovalarında üretilir.
Meyvecilik:
İncir, turunçgiller, üzüm başlıca meyveleri olup önemli miktarda elma ve
kiraz üretilmektedir.
Sebzecilik:
Domates, biber, patlıcan, kereviz, pırasa, salatalık, patlıcan başlıca
sebzeleridir.
Haşhaş:
İç Ege bölümünde Afyon ve Kütahya çevresinde yetişir. Türkiye üretiminin %90’ı
Ege bölgesinde yetiştirilir. Tohumundan yağ üretilir, kozası morfin yapımında
kullanılır, afyon sakızı da bu bitkiden elde edilir. (Ekimi devlet kontrolünde
yapılmaktadır.)
Tahılları:
İç Ege bölümünde yetişir. Afyon, Kütahya, Uşak ve Denizli bölgelerinde buğday
ve arpa yetiştirilir.
Baklagiller:
En fazla nohut üretilir. Uşak ve çevresinde
Şekerpancarı:
İç Ege bölümünde yetişir. Afyon, Kütahya ve Denizli de yetiştirilir.
Ayçiçeği:
İç Ege bölümünde sulanabilen arazilerde yetiştirilir.
Pirinç:
Çöküntü ovalarında üretimi yaygındır.
Hayvancılık:
Arıcılık ve küçükbaş hayvancılık gelişmiştir. İzmir, Denizli, Manisa
çevrelerinde kümes hayvancılığı, Muğla, Aydın, Manisa ve İzmir çevrelerinde
arıcılık, kıyılarda balıkçılık,
3. zaman sonları ve 4. Zaman başlarındaki
tektonik hareketler yer şekillerinin oluşmasında etkili olmuştur.
Dağları: Kıyı
Ege Bölümünde Kaz Dağı, Mardan Dağı, Yunt Dağı, Bozdağlar, Aydın Dağları,
Menteşe Dağları bulunmaktadır. İç Ege Bölümünde ise Alaçam, Eğriöz, Murat ve
Sandıklı dağları vardır.
Akarsuları:
Büyük Menderes, Küçük Menderes, Bakırçay ve Gediz başlıca akarsularıdır.
Hepsi Ege denizine dökülür.
Ovaları: Edremit,
Bakırçay, Gediz, Büyük Menderes ve Küçük Menderes ovalarıdır. Ayrıca Yazılıkaya
platosu, Tavas, Çivril, Örencik, Banaz ovaları bulunur.
Gölleri: Doğal
gölleri Marmara ve Bafa (Çamiçi) gölleridir. Baraj gölleri ise Demirköprü,
Adıgüzel ve Kemer gölleridir.
Kıyıları:
Ege Bölgesinde bulunan dağlar kıyıya dik olarak uzandıkları için
girintili-çıkıntılı “Enine Kıyı Tipi” hakimdir. Fazla girintili-çıkıntılı
olmasından dolayı en uzun kıyıya sahip bölgemiz olup en uzun kıyısı olan il ise
Muğla’dır. Kıyı boyunca birçok koy, körfez, burun ve yarımada vardır.
Yarımadaları:
İzmir, Reşadiye, Bodrum ve Bozburun’dur.
Körfezleri:
. Başlıca körfezleri İzmir, Kuşadası, Gökova, Güllük, Çamdarlı ve
Edremit’tir.
Adaları: Ege
bölgesinde irili ufaklı 2000’den fazla ada vardır. Bu adaların çoğu Yunanistan
sınırlarındadır. Türkiye sınırları içerisindeki başlıca adalar Gökçeada ile
Bozcadadır.
Ege Bölgesinin nüfusu 2000 sayımına göre 8.9
milyondur. En yoğun nüfuslu 3. Bölgemizdir. Nüfus yoğunluğu Km2’ye
96 kişidir. Kentsel nüfus (%61) fazladır. Kıyı kesimler turizme bağlı iç göç
almaktadır. İç kesimlere gidildikçe yükselti arttığı için nüfus yoğunluğu
azalmaktadır. İç kesimlerde nüfus maden işletmelerinin etrafında toplanmıştır.
Sanayi bakımından 2. Gelişmiş bölgemizdir. Asıl
Ege bölümü sanayi bakımından oldukça gelişmiştir. Bölgenin en gelişmiş ve büyük
kenti İzmir’dir. İzmir ihracat limanı, sanayisi ve fuarı ile ülke ekonomisi
bakımından oldukça önemlidir. Aliağa petrol rafinerisi bu ilimizde
bulunmaktadır. Bölgede çok sayıda şeker, çimento, dokuma fabrikaları ile termik
ve hidroelektrik santralleri vardır. (Tunçbilek (Kütahya), Yatağan (Muğla),
Soma (Manisa) da termik santraller, Sarayköy (Denizli) de Jeotermal santrali, Adıgüzel,
Kemer, Demirköprü de ise Hidroelektrik santralleri vardır.)
Petrol
Rafinerisi: Aliağa (İzmir)
Dokuma:
Denizli, Nazilli, İzmir
Pamuk ve
Yünlü Dokuma: Gediz, Uşak
Halı-Kilim
Dokumacılığı: Uşak, Simav, Demirci, Gördes, Kula
Besin
Sanayii (Un, makarna ve konserve fabrikaları): İzmir ve çevresinde
toplanmıştır.
Porselen:
Kütahya
Şeker
Fabrikaları: Afyon, Uşak Kütahya
Ege bölgesi maden kaynakları bakımından oldukça
zengindir. Linyit üretiminde Türkiye’de birinci sırada yer almaktadır. Bölgede
çıkarılan madenlerden bazıları:
Mermer: Denizli, Afyonkarahisar
Bor
Mineralleri: Eskişehir, Kütahya
Demir: Balıkesir ve Kütahya
Linyit: Muğla,
Manisa, Kütahya ve Denizli
Krom: Muğla,
Denizli, Kütahya
Manganez:
Afyonkarahisar, Uşak, Denizli
Civa:
İzmir, Uşak
Titanyum:
İzmir, Manisa, Aydın, Muğla
Tuz:
Çamaltı-İzmir
Uranyum:
Manisa, Uşak, Aydın
Zımpara
Taşı: İzmir, Aydın, Muğla
Bölgede dağların doğu-batı doğrultuda uzanması
karayollarının iç kısımlara kadar ulaşmasını sağlamıştır. Türkiye’nin ilk
demiryolu olan İzmir-Aydın demiryolu hattı (1956) Ege Bölgesindedir. Çeşitli
kara ve demir yolları ile diğer bölgelere kolaylıkla bağlantı kurulmaktadır.
Deniz yolu ulaşımı bakımından İzmir limanı ticari faaliyetleri ile bölgenin
dünyaya açılan kapısı olmuştur. Kuşadası, Bodrum, Datça ve Marmaris limanları
turizm açısından önemlidir. İzmir hava limanı ise hava yolu ulaşımında önemli
yer tutmaktadır.
Akdeniz ikliminin görüldüğü Ege kıyıları adeta
bir turizm cennetidir. Marmara bölgesinden sonra turizm geliri bakımından 2.
Sırada yer alır. Pamukkale (Denizli) travertenleri turistlerin ilgisini çeken
doğal güzelliklerindendir.
Ege Bölgesinde bulunan eski uygarlıklar ve
kentlerden bazıları; Halikarnas Masoleumu (Bodrum), Efes Artemis Tapınağı,
Meryemana Kilisesi ve Efes Selsus (Celcius) Kitaplığı (Selçuk (İzmir)), Lidya
(Karun) Hazineleri Güre yakınları (Uşak)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder