Nüfusu : 384.252 (2014)
Yüzölçümü : 7.997 km2
İl Trafik Kodu : 68
İl Telefon Kodu : 382
Aksaray İli İlçeleri :Ağaçören, Eskil, Gülağaç, Güzelyurt,
Ortaköy, Sarıyahşi
Aksaray İli Hakkında Genel ve Coğrafi Bilgiler
Yeryüzü şekilleri bakımından düzlük (ova ve plato) bir yapıya sahip olan Aksaray Orta Anadolu Bölgesi’nin Tuz gölü havzasında yer alır. Yeryüzü şekillerinin oluşmasında Hasan Dağı, Melendiz Dağları ve Ekecik Dağları ve bu dağlardan püsküren lavlar etkili olmuştur. Güneydoğusunda yer alan Hasandağı (3268 m) isen en önemli yükseltisidir. Ihlara vadisi dünyaca ünlüdür. Komşuları doğuda Nevşehir, güneydoğuda Niğde, batıda Konya, kuzeyde Ankara ile kuzeydoğuda Kırşehir illeridir.
Aksaray İli Tarihçesi
M.Ö. 7000-6000 yıllarında Neolitik devirde Anadolu medeniyetinin ilk izlerini gördüğümüz Konya yakınlarındaki Çatal höyükte Hasan Dağı'na dolayısıyla Aksaray’a ait vesikalara rastlanmaktadır. Burada Hasan Dağının lav püskürttüğünü tasvir eden bir kazıntı resme rastlanmıştır. Neolitik dönemde Aksaray ve çevresi iskân görmüştür. Kalkolitik ve eski demir devirlerinde iskân olup olmadığı bilinmemekle birlikte çevre köylerde (Böget ve Koçaş) bu döneme ait seramiklere rastlanmaktadır.
M.Ö. 3000-2000 yıllarında Anadolu’da Hatti kavmi yaşamıştır. Bu dönemde asurlu tacirler burada ticaret yapmışlardır. Aksaray’ın ilk ve orta tunç devirlerindeki durumunu Acemhöyük ören yerlerindeki yapılan kazılardan ve müze müdürlüğünün satın almış olduğu eski eserlerden öğrenmekteyiz. Bu dönemde Asurlu tüccarlar Mezopotamya’dan gelerek şehirlerin banliyölerinde ticaret merkezi kurmaya başlamışlardır. Asurlu tüccarlar yazıyı biliyorlardı. Pişirilmiş çamur üzerine yazılmış metinler, çamurun pekiştirilmesi suretiyle yapıştırılıyordu. Höyük. M.Ö. 3000’den itibaren iskân edilmiştir. Acemhöyük’ ün en parlak devirleri M.Ö.2000 yılının ilk yarısına isabet etmektedir.
Aksaray geçmişten günümüze Hitit, Pers, Hellenistik Dönem (Büyük İskender), Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı egemenliklerinde kalmıştır. Cumhuriyet dönemine kadar Konya’ya bağlı bir sancak olan Aksaray 1920 yılında vilayet olmuş, 1933 yılında vilayetliği lağvedilerek Niğde'ye ilçe olarak bağlanmıştır. 15 Haziran 1989 yılında yeniden vilayet olmuştur.
Aksaray İli İklimi ve Bitki Örtüsü
İklimi: Yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve kar yağışlı geçmekte olan karasal iklim etkilidir. Yağışlar ilkbahar ve kış aylarında görülür.
Bitki Örtüsü: Aksaray ilinin bitki örtüsü iklime bağlı olarak steptir. İlkbahar yağışları ile birlikte yeşeren (çayır, gelincik, papatya keven gibi) otsu yapıdaki dikensi ve yarı kurakçıl bitkiler yaz sıcakları ile birlikte kuruyarak sonbaharda arazi bozkır görünümüne bürünür. Hasandağı ve Ekecik dağları üzerinde yer yer meşe ormanları vardır. Akarsu boylarında kavak ve söğüt ile vadi ve yamaçlarda yabani armut ve meyve ağaçları yer alır. Ayrıca karaçam, akasya, badem ve aylantus ağaçları bulunmaktadır. Aksaray ili toprakların % 54,4’ü tarıma elverişli olup, geri kalan % 45,6’sı ise çayır, mera, bozuk ormanlık ve tarıma elverişsiz ormanlardır.
Aksaray İli Yeryüzü Şekilleri : Aksaray ili yer yüzü şekillerinin %54,46’sı ekili-dikili alanlar, %35,97’si çayır ve mera, %1,62’si orman, % 1,34’ tarım dışı arazi (yerleşim yerleri dahil) ve %6,61’i ise su yüzeylerinden (göl ve göletler dahil) oluşmaktadır.
Dağlar: En önemli dağları Melendiz Dağları, Hasan Dağı (3.268 m) ve Ekecek Dağı (2.137 m)’dır.
Akarsular: Melendiz Çayı ve Karasu ilin önemli akarsularıdır.
Vadiler: Ihlara Vadisi, Kılıçarslan Vadisi, Manastır Vadisi ve Sofular Vadisi ilin en önemli vadileridir.
Göller: Tuz Gölü Aksaray ilinin tek gölüdür. Tuz gölünün 400 km2’lik bir bölümü Aksaray ili sınırlarındadır. Genellikle bataklı ve tuzlardan oluşan bu bölümün derinliği en fazla 1 metredir.
Aksaray İli Ekonomik Faaliyetler :Aksaray ilinin ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktadır.
Tarım: Bozkır bitki örtüsüne sahip olan ilde pek çok tarla bitkisi yetişmektedir. Başta buğday, arpa, mısır, patates, soğan, şekerpancarı olmak üzere önemli ölçüde elma ve üzüm yetiştirilmektedir. Ayrıca armut, kayısı, kiraz, ceviz, erik ile az miktarda sebze yetiştirilmektedir.
Hayvancılık: Büyükbaş ve küçükbaş hayvan yetiştirilen ilde en çok koyun yetiştirilir. Platolar ve geniş otlaklara sahiptir. Besicilik yaygındır.
Madencilik: İnşaat sektöründe kullanılan kalsit ve kaolin gibi mineral maddelerin üretimi yapılmaktadır.
Sanayi: Sanayi tarıma dayalı ve madenciliğe dayalı sanayi kollarından oluşmaktadır. En önemli sanayi kuruluşu Mercedes Benz Türk Aş. dir. Başlıca sanayi kolları ise un, süt, yem, tuğla, kiremit, metal eşya (somun. Bijon, ayna, sac) ve makine imalatı (otomotiv yedek parça), mobilya, plastik ve kimya, konfeksiyon olarak sıralanabilir. Aksaray'da ayrıca halı ve kilim dokumacılığı yapılmaktadır. Taşpınar halıları ünlüdür.
Aksaray İli Ulaşımı Nasıl Sağlanır?
Aksaray doğu ve batı, kuzey ve güney yönlerinde uzanan karayollarının kavşağında ve Kapadokya'nın girişinde yer almakta olup kara yolu ulaşımı oldukça gelişmiştir.
Aksaray İli Neyi İle Meşhurdur?
Ihlara Vadisi, Eğri Minare, Yılanlı Kilise, Sultan hanı ve Ağzıkarahan Kervansarayları, Acemhöyük, Manastır Vadisi, Antik Nora Şehri, Taşpınar Halısı, Bamya Çorbası
Aksaray da Yapmadan Dönme
- Ihlara Vadisi, Güzelyurt'u gezmeden,
- Eğri Minareyi görmeden,
- Helva dere de Alabalık - Ihlara Vadisinde Saç tavayı tatmadan,
- Taşpınar Halısı almadan, Ihlara Festivali ve Güzelyurt'ta 15 - 30 Ağustos ta düzenlenen Eski ve Yeni Gelveri Festivalini (Yörede yaşayan Yunanlıların Yöreyi ziyaretleri nedeniyle düzenlenmektedir.) izlemeden,
Bu
sayfada yer alan verilerin çoğunluğu Aksaray İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile
Aksaray Valiliği web sitelerinden derlenmiştir. Bilgilerin doğruluğu ilgili
kaynakların güvenirliliğine bağlıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder