1. Akdeniz
bölgesi Türkiye’nin güneyinde yer almaktadır.
2. Yüzölçümü
olarak Türkiye’nin dördüncü büyük bölgesidir.
3. Akdeniz
Bölgesi Antalya Bölümü ve Adana Bölümü olmak üzere iki bölüme ayrılır.
4. Kıyılarda
tipik Akdeniz iklimi görülürken, iç kesimlere gidildikçe iklim karasallaşır.
5. Yazları
sıcak ve kurak kışları ise ılık ve yağışlıdır.
6. Ortalama
yağış kıyı kesimlerde ortalama 700-1300 mm civarında iken iç kesimlerde 400 mm
ye kadar düşmektedir.
7. Kıyılarda
yağışlar genellikle yağmur şeklindedir, don olayına oldukça az rastlanır, kar
ise 8-10 yılda bir yağar. Dağların yüksek kesimleri ile göller yöresinde kar
yağışları etkili olur, don olayı bütün kış sürebilir.
8. En
sıcak ay ortalaması kıyılarda 27-28oC, iç kesimlerde ise 23-25oC’dir.
(Yıllık ortalama sıcaklık ise kıyılarda 18-20oC, iç kısımlarda 12-14oC’dir.
9. En
soğuk ay ortalaması kıyılarda 10oC civarında iken iç kesimlerde ise
1,5-2oC’dir.
10. Bitki
örtüsü 7008-800 m yüksekliklere kadar maki bitki örtüsü iken yükseklere
çıkıldıkça ormanlar görülmektedir. Kıyı kesimlerde maki, iç kesimlerde
bozkırdır.
11. Nüfusu ve
nüfus yoğunluğu azdır. Nüfus Adana, Mersin ve Antalya gibi kıyı şehirlerde
yoğunlaşmıştır.
12. Geçici işçi
göçü alan bir bölgemizdir. (Adana bölümü geçici tarım, Antalya bölümü ise
geçici turizm işçisi alır.)
13. Ormanları
bakımından ikinci sıradadır.
14. Bir yılda
birkaç çeşit ürün yetiştirilir.
15. Güneşlenme
süresinin fazla olmasından dolayı seracılığın en az masrafla yapıldığı
bölgemizdir.
16. En fazla
turfandalık yapılan bölgedir.
17. En çok muz,
turunçgiller yer fıstığı, gül, pamuk, soya fasulyesi mısır, anason, tahıllar,
pirinç, zeytin ve sera sebzeciliği yapılmaktadır.
18. Toros
dağları kıyıya paralel olarak uzanır ve ulaşımı olumsuz yönde etkiler. Boyuna
kıyı tipi hâkimdir.
19. Adana
bölümü sanayi ve ticaret alanında fazla gelişmişken, Antalya bölümü ise tarım
ve turizm alanında daha fazla gelişme göstermiştir.
20. Yaz
sıcaklarından korunmak için yüksek yaylalar vardır.
21. Orman
yangınları çok görülür.
22. Doğal
limanı yoktur.
23. Tarım arazisi
azdır.
24. Körfezleri:
Antalya ve İskenderun’dur.
25. Dağları: Toros
dağları, Taşeli ve Teke platoları,
26. Mağara, yer
altı suyu ve şelaleler fazladır.
Akdeniz bölgesi, Türkiye’nin güneyinde yer alır. Yüz
ölçümü 89.493 km2’civarındadır. Kıyı uzunluğu Marmaris ve Dalaman
çayından Suriye sınırına kadar 1.542 km2’dir. Adını kıyısı bulunduğu
Akdeniz’den almıştır. 120-180 km değişen bir şerit halinde batıda Köyceğiz
çevrelerinden başlayarak doğuda Hatay ili sınırlarının bitimine kadar Akdeniz boyunca uzanır. Komşuları; Batı ve
kuzey batıda Ege Bölgesi, kuzeyde İç Anadolu Bölgesi, Doğuda, Güney Doğu
Anadolu Bölgesi, güney doğuda Suriye ile güneyinde Akdeniz’dir. Bölgenin arazi
yapısı oldukça dağlık ve engebelidir. Yer şekilleri ve ekonomik özelliklerine
bağlı olarak iki bölüme ayrılmıştır.
Akdeniz Bölgesinin Bölümleri ise Antalya Bölümü ve Adana Bölümü’dür.
1- Antalya Bölümü: Ege Bölgesinden Dalaman Çayı
ile ayrılan ve Batı Torosları kapsayan geniş bir kısımdır. Bölge engebeli bir
yapıya sahip olup geniş düzlüklere fazla rastlanmaz. Tarım alanları dar olmakla
birlikte oldukça verimlidir. Genel olarak nüfus yoğunluğu az olan bu bölümün
ekonomik faaliyetleri tarım ve turizmdir. Sanayisi fazla gelişmemiştir. Kıyı
kesimlerde ak deniz iklimi iç kesimlerde ise karasal iklim görülür. İklim
özelliklerine bağlı olarak tarım ürünleri de çeşitlilik gösterir.
2- Adana Bölümü: Taşeli Platosu’ nun batısı ile
Manavgat Çayı’nın doğu kısmını içine alan bölüm Akdeniz Bölgesinin doğusunda
yer alır. Orta Toroslar ile Taşeli Platosunun geniş yer kapladığı bu bölümün
ulaşımında geçitler önem kazanmıştır. Amanoslar üzerinde bulunan Belen geçidi
ile orta Toroslar üzerinde bulunan Sertavul ve Gülek geçitleri önemli
geçitlerdendir. Antalya bölümüne göre nüfus yoğunluğu biraz daha fazla olan
bölümde nüfus yoğunluğu genellikle Çukurova’da toplanmıştır. Sanayisi gelişmiş
olmasına nazaran tarımsal faaliyetler ekonomik açıdan önemli yer tutmaktadır.
Kıyı kesimlerde yazları sıcak ve kurak, kışları
ise ılık ve yağışlı olan Akdeniz iklimi görülür. İç kısımlara gidildikçe iklim karasallaşır
ancak Akdeniz’in etkisi ile İç Anadolu Bölgesi kadar şiddetli bir karasallık
görülmez. Yaz kuraklıkları dinamik
yüksek basınçlardan kaynaklanır. Cephe yağışları ve oroğrafik yağışlar
etkilidir. En yağışlı mevsim kıştır. Yazları sıcak ve kurak kışları ise ılık ve
yağışlıdır. Ortalama yağış kıyı kesimlerde ortalama 700-1300 mm civarında iken
iç kesimlerde 400 mm ye kadar düşmektedir. Kıyılarda yağışlar genellikle yağmur
şeklindedir, don olayına oldukça az rastlanır, kar ise 8-10 yılda bir yağar.
Dağların yüksek kesimleri ile göller yöresinde kar yağışları etkili olur. Don
olayı bütün kış sürebilir. En sıcak ay ortalaması kıyılarda 27-28oC,
iç kesimlerde ise 23-25oC’dir. (Yıllık ortalama sıcaklık ise
kıyılarda 18-20oC, iç kısımlarda 12-14oC’dir. En soğuk ay
ortalaması kıyılarda 10oC civarında iken iç kesimlerde ise 1,5-2oC’dir.
Bitki örtüsü 7008-800 m yüksekliklere kadar maki
bitki örtüsü iken yükseklere çıkıldıkça ormanlar görülmektedir. Kıyı kesimlerde
maki, iç kesimlerde bozkır bitki örtüsü hâkimdir. Orman yangınları çok sık
görülür. Nüfusu ve nüfus yoğunluğu
azdır. Nüfus Adana, Mersin ve Antalya gibi kıyı şehirlerde yoğunlaşmıştır. En
çok muz, turunçgiller yer fıstığı, gül, pamuk, soya fasulyesi mısır, anason,
tahıllar, pirinç, zeytin ve sera sebzeciliği yapılmaktadır.
Bölgede genellikle kuzey rüzgârları etkilidir.
Ancak denizin etkisi ve yeryüzü şekillerine bağlı olarak rüzgâr yön
değiştirebilir. Kıyılarda genellikle batı ve güney rüzgârları esmekle birlikte
zaman zaman deniz ve kara meltemleri etkisini göstermektedir.
Akdeniz bölgesindeki ekonomi tarıma dayalıdır.
Sanayi ise daha çok Adana, Mersin ve İskenderun civarında yoğunlaşmıştır. Kıyı
kesimlerde özellikle Antalya dolaylarında ise en önemli gelir kaynağı
turizmdir. Başlıca ekonomik faaliyetler tarım, turizm, madencilik, sanayi,
ormancılık ve hayvancılıktır.
Tarım: Tarımsal
üretim bakımından en gelişmiş bölgemiz olup bölgede ekonomi tarıma dayalıdır. Verimli
toprakların yer alması ve iklim koşullarının uygun olması tarım faaliyetlerinin
yıl boyunca devam etmesini sağlamıştır. Ülke genelinde tarım gelirleri en
yüksek bölgemizdir. Bir yılda birkaç çeşit ürün yetiştirilir. Güneşlenme
süresinin fazla olmasından dolayı seracılığın en az masrafla yapıldığı
bölgemizdir. En fazla turfandacılık yapılan bölgemizdir. Bölgede Toros
dağlarının iç kesimlerinde tahıl ürünleri (başta buğday, arpa), Akdeniz
kıyılarında ise sanayi bitkileri özellikle pamuk üretimi ile meyvecilik
(özellikle turunçgiller, muz), turfandacılık ve seracılık önemli gelir
kaynaklarındandır. Modern tarım teknikleri kullanıldığından üretim miktarı
oldukça fazladır.
Bölgede Yetişen Başlıca Tarım Ürünleri; muz ve
gül yaprağı üretiminin tamamı, yer fıstığı üretiminin %90’ı, soya üretiminin
%91’i, turunçgillerin %89’u, pamuk üretiminin %41’i, karpuz üretiminin %29’u,
domates üretiminin %21’i, üzüm üretiminin %17’si, zeytin üretiminin ise %15’i
Akdeniz bölgesinden sağlanır.
Turunçgiller, muz, zeytin, incir, yer fıstığı,
pamuk, susam ve üzüm kıyı kesimlerde yoğunlaşmıştır. Göller yöresi ve Teke
yöresinde ise iklim ve toprak özelliklerine bağlı olarak tahıl üretimi ile
sulanabilen arazilerde iklim koşullarına uygun sanayi bitkisi ve meyve
yetiştirilir.
Muz:
Alanya ve Anamur da Türkiye de yetiştirilen muzun tamamı yetiştirilir.
Turunçgiller:
Kıyı boyunca Türkiye’de yetiştirilen turunçgillerin %89’u yetiştirilir.
(Finike, Alanya, Antalya, Anamur, Silifke, Dörtyol ve Mersin)
Pamuk:
Başta Çukurova olmak üzere kıyı ovalarında Türkiye pamuk üretiminin %33’ü
yetiştirilir.
Tütün:
Hatay çevreleri ile göller yöresinde yetiştirilir.
Gül:
Isparta ve Burdur çevrelerinde yetiştirilir.
Haşhaş ve
Şekerpancarı: Özellikle göller yöresinde yetiştirilir.
Buğday:
Çukurova’nın pamuk ekilmeyen alanları ile özellikle iç kısımlar olmak üzere
hemen her yerde yetiştirilir.
Zeytin ve
Üzüm: Kıyı boyunca hemen her yerde yetiştirilir.
Pirinç:
Amik Ovası, Hatay, Silifke ve Kahramanmaraş çevrelerinde yetiştirilir.
Hayvancılık:
Hayvancılık fazla gelişmemiştir. En fazla kıl keçisi yetiştirilir.
Dağları: Oldukça
engebeli bir yapıya sahip olan Akdeniz
bölgesi, yeryüzü şekillerinin belirlenmesinde etkili olan Toros Dağları ve yüksek platolarla kaplıdır. Bölgede
bulunan başlıca dağlar ise Amanos dağları, Samandağ, Batı Toroslar (Bey
Dağları, Çiçek Baba, Elmalı, Sultan Dağı, Dedegöl, Geyik Dağları) ile Orta
Toroslar (Bolkar Dağları, Aladağ, Tahtalı, Binboğa Dağları, Aydos Dağları ve Nur
Dağlarıdır.
Platoları:
Teke ve Taşeli Platolarıdır.
Geçitleri:
Çukurovayı Amik Ovasına bağlayan Belen Geçidi,
Çukurova’yı Konya ya bağlayan Gülek Geçidi,
Mersin Silifkeyi İç Anadolu Bölgesine (Konya)
bağlayan Sertavul Geçidi,
Adana Çukorovayı İçi Anadoluya bağlayan Gülek
Geçidi,
Antalya’dan Burdur göller yöresine geçmek için
kullanılan Çubuk geçididir.
Akarsuları:
Seyhan, Ceyhan, Manavgat, Asi,
Göksu, Aksu, Dalaman akarsularıdır. Akarsular kışın kabarıp yazın azalan
düzensiz akışa sahiptirler.
Ovaları: Çukurova,
Amik, Antalya ile Göller yöresi Çöküntü Ovalarıdır. (Antalya, Amik, Silifke,
Acıpayam, İslahiye, Isparta, Burdur, Tefenni, Maraş, Elmalı, Korkuteli, Bozova,
Kestel, Avlan Ovaları)
Gölleri: Beyşehir
Gölü, Eğirdir Gölü, Acıgöl, Burdur, Söğüt, Suğla, Salda, Kestel, Amik, Elmalı ve Kovada başlıca
gölleridir. Ayrıca Manavgat, Aslantaş ve Seyhan Baraj Gölleri vardır.
Körfezleri:
Antalya, Mersin, İskenderun en önemli körfezleridir.
Yarımadaları:
Teke, Biga, Datça, Kapıdağ yarımadalarıdır.
2007 Nüfus sayımına göre bölgenin nüfusu 8,9
milyondur. Nüfusu ve nüfus yoğunluğu azdır. Dağlık kesimlerin geniş yer
kaplamasından dolayı kıyı boyunca genelde fazla nüfus yoktur. Ancak dağ
aralarında sıkışan Alanya, Anamur, Gazipaşa gibi küçük ovalarda önemli nüfus
yoğunlukları dikkat çekmektedir. Nüfus yoğunluğunun en az olduğu yerler Teke ve
Taşeli Platosudur. Nüfus Adana, Mersin ve Antalya gibi kıyı şehirlerde
yoğunlaşmıştır. Geçici işçi göçü alan bir bölgemizdir. (Adana bölümü geçici
tarım, Antalya bölümü ise geçici turizm işçisi alır.)
Sanayi fazla gelişmemiştir. Adana bölümünde sanayi
daha fazla gelişmiştir. Tütün, gıda, dokuma, kimya, suni gübre, plastik, tarım
araçları, tuğla, cam ve çimento fabrikaları bulunmaktadır. Yumurtalık ta Irak
ve Türk petrolleri depolanır. Mersin önemli liman kentlerindendir. Ataş Petrol
Rafinerisi Mersindedir.
Antalya: Ferro
krom tesisleri, bitkisel yağ, dokuma, besin
Adana:
Dokuma, bitkisel yağ, besin, sigara
İskenderun:
Demir-çelik fabrikası, cam, çimento, gübre
Antakya:
Bitkisel yağ, dokuma, sabun
Mersin:
Ataş Rafinerisi, petrokimya, dokuma, iplik, çimento
Toroslar
ve Amonoslar: Krom
Keçiborlu:
Kükürt
Kaarisalı,
Kozan: Linyit
Taşucu: Kağıt
Seydişehir:
Alüminyum
Burdur:
Şeker ve halıcılık
Isparta:
Gülyağı ve halıcılık
Akdeniz
Bölgesinin Yer Altı Zenginlikleri:
Demir: Kahramanmaraş
Linyit: Kozan
ve Karaisalı
Krom: Fethiye,
Toros Dağları ve Amanoslar
Kükürt:
Keçiborlu (Isbarta)
Boksit:
Akseki
Akdeniz Bölgesinin dağlık olması ve dağların
doğu-batı yönünde uzanması kara ulaşımını olumsuz etkilemiştir. Bu nedenle
ulaşım kuzey-güney yönünde geçitler ve boğazlardan sağlanmaktadır. Mersin,
İskenderun, Taşucu, Antalya ve Alanya limanları bölgenin önemli limanlarıdır.
İthalat/ihracat açısından önemli limanlar Alanya, Mersin ve Taşucu
limanlarıdır.
Antalya bölümü turizm bakımından oldukça
gelişmiştir. Kıyı kesimlerde iklim koşullarının elverişli olması, doğal güzellikler
ile tarihi zenginliklerin çok olması bölgeyi turizm cenneti yapmıştır. Bölgedeki
turist çeken merkezlerden bazıları ise; Antalya da Manavgat Şelalesi, Aspendos
Tiyatrosu, Kaputaş Plajı, Olimpus, Patara Antik Kenti, Kaputaş Plajı (Kalkan-Kaş
arası), Alanyada Damlataş Mağarası, Alanya Kalesi, Kleopatra Plajı, Burdurda
İnsuyu Mağarası ve Mersinde Kız Kalesi, Cennet-Cehennem Mağaraları (Silifke)
yalnızca birkaç tanesidir. Bölgedeki Milli parklarda oldukça fazla turist çekmektedir.
Deniz turizminin en fazla geliştiği yerler ise Antalya, Alanya, Side, Kemer,
Kaş ve Kalkandır.
Dünyanın en eski yerleşim yerlerinden biri olan
Akdeniz bölgesi eşsiz doğal güzellikleri, denizi, yeşilin her tonunu mavinin
huzuru ile kucaklaştırmasının yanı sıra tarihi güzellikleri ile de ön plana
çıkmaktadır.
Antalya’nın Manavgat ilçesinde Manavgat Nehri üzerinde
bulunan Manavgat Şelalesi, Aspendos Tiyatrosu, Kaputaş Plajı, Olimpus, Patara
Antik Kenti, Kaputaş Plajı (Kalkan-Kaş arası),
Alanya’da Damlataş Mağarası, Alanya Kalesi,
Kleopatra Plajı, Burdurda İnsuyu Mağarası
Mersinde Kız Kalesi, Cennet-Cehennem (Obrukları)
Mağaraları (Silifke), , Alahan Manastırı,
Burdur’da İnsuyu Mağarası
Antalya’da Güllük (Termessos) Dağı
Isparta’nın Sütçüler ilçesinde başlayan Antalya’da
denize dökülen Köprülü Kanyon
Isparta ilinde bulunan Kovada gölü
Cephe Yağışları Nedir? Farklı özellikteki hava kütlelerinin karşılaştığı
yerlere cephe denir. Sıcak ve soğuk hava kütlelerinin karşılaşma alanlarında
meydana gelen yağışlardır. Karşılaşma alanlarında sıcak hava soğuk havanın
üzerinde yükselir. Sıcak hava hem yükselerek hemde soğuk havaya sürtünerek
sıcaklık kaybeder. Bu oluşumun gerçekleştiği yerlerde cephe yağışları oluşur.
Orografik Yağış Nedir? Bir dağ yamacını izleyerek yükselen nemli hava
kitleleri soğuyarak, içlerindeki nemi yağış halinde bırakırlar. Engebeli
arazinin veya dağların neden olduğu bu tür yağışlar "orografik
yağışlar" olarak isimlendirilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder